Onderzoeksrapport ‘Als papa vastzit’ pleit voor vroegtijdige ondersteuning van gezinnen in een kwetsbare situatie
Een deel van de kinderen van wie een ouder in detentie zit, blijven in Nederland onder de radar van instanties die hun tot steun kunnen zijn. Het onlangs verschenen rapport ‘Als papa vastzit’, opgesteld door lectoraten van Avans Hogeschool, pleit voor vroegtijdige ondersteuning van deze kinderen en de achterblijvende ouder. Het onderzoek toont niet alleen de kwetsbaarheid van deze kinderen, maar markeert ook de potentie van samenwerking tussen verschillende partijen in én buiten het jeugdlandschap.
Onzichtbare kinderen, grote impact
Volgens een schatting zijn er op een willekeurige dag zo’n 25.000 kinderen in Nederland die een ouder, meestal de vader, in detentie hebben. Deze kinderen krijgen te maken met verlies, schaamte, trauma en sociaal isolement. Toch worden ze lang niet altijd opgemerkt of ondersteund.
Het rapport laat zien dat slechts een deel van deze kinderen in beeld is bij professionals in het jeugdlandschap — en vooral bij instellingen die al betrokken zijn bij complexe gezinssituaties. Er liggen nog kansen bij instanties die vroegtijdig iets betekenen kunnen voordat problemen verergeren. Het ontbreekt aan structurele registratie, duidelijke werkwijzen of samenwerking met justitiële instellingen zoals penitentiaire inrichtingen.
Krachten bundelen: over de muren heen
Heldere aanbevelingen en vervolg
Het rapport benadrukt de noodzaak van proactieve signalering, maatwerk in hulpverlening en versterking van het sociaal netwerk rond het kind. Er is behoefte aan specifieke ondersteuning gericht op de unieke situatie van deze kinderen — zoals psycho-educatie, begeleiding bij het contact met de vader en het wegnemen van stigma.
Op basis van de bevindingen verkennen de lectoraten de mogelijkheden voor vervolgonderzoek. Dat willen zij opzetten en uitvoeren in samenwerking met kinderen met een ouder in detentie. De onderzoekers willen hun behoeften beter leren kennen, anders worden er oplossingen ontworpen die de kinderen en hun achterblijvende ouders niet bereiken.
Samen naar structurele verandering
Het rapport maakt duidelijk: alleen door nauwe samenwerking met instanties die deze kinderen vroegtijdig in beeld hebben, zoals onderwijs, jeugdhulpverleners, gemeenten én het justitiële domein kunnen deze kinderen tijdig worden gezien en ondersteund. De boodschap is helder: kinderen van gedetineerde ouders horen erbij en verdienen zichtbaarheid, erkenning en passende steun — over de muren heen.
Lees hier het hele rapport.