De vitale oma’s

Oudere vrouwen vanaf 65 jaar met verschillende etnische achtergronden hebben vaak te maken met gezondheidsproblemen en lichamelijke beperkingen die de kwaliteit van leven kunnen beïnvloeden. Deze groep wordt vaak over het hoofd gezien in bestaande beweeginitiatieven. Het project is opgezet om deze drempels weg te nemen en hen op een laagdrempelige, passende manier te ondersteunen in het verbeteren van hun gezondheid, zelfvertrouwen en zelfredzaamheid door middel van beweging, begeleiding en leefstijlworkshops.

Het project heeft als doel om de gezondheid, het zelfvertrouwen en de zelfredzaamheid van vrouwen vanaf 65 jaar met een diverse etnische achtergrond in Breda Noord duurzaam te versterken door beweging structureel onderdeel te maken van hun dagelijks leven. Door middel van twee wekelijkse beweegsessies onder deskundige begeleiding, thuisoefeningen in een toegankelijk oefenboekje, en aanvullende leefstijlworkshops, worden deelnemers ondersteund in het behalen van de beweegnorm. De inzet van een fysiotherapeut, een yogadocent, studenten, vrijwilligers en mantelzorgers zorgt voor een veilige en vertrouwde omgeving waarin vrouwen op hun eigen tempo kunnen werken aan hun fysieke en mentale welzijn. Het project streeft naar blijvende gedragsverandering en onderzoekt mogelijkheden voor een structureel beweegaanbod in de wijk, zodat de positieve effecten ook na afloop van het project behouden blijven.

Het project wordt uitgevoerd in een bestaande, laagdrempelige sportsetting in Breda Noord en heeft een looptijd van 18 maanden. De aanpak is praktijkgericht en combineert fysieke activiteiten met educatieve en sociale ondersteuning. De methodes en tools die worden ingezet zijn:

• Beweeginterventies: Deelnemers nemen twee keer per week deel aan beweegactiviteiten. Eén sessie is onder begeleiding van een fysiotherapeut met een etnische achtergrond, gericht op functioneel bewegen en omgaan met lichamelijke beperkingen. De tweede sessie richt zich op balans en ontspanning onder leiding van een yogadocent.
• Ondersteuning door studenten en vrijwilligers: Studenten fysiotherapie van Avans Hogeschool ondersteunen bij de uitvoering en monitoring van het programma. Daarnaast worden vrijwilligers en mantelzorgers ingezet om de deelnemers te begeleiden, gezien de kwetsbaarheid van de doelgroep.
• Workshops leefstijl en gezondheid: Er worden zes workshops georganiseerd over thema’s zoals gezonde leefstijl en energiebalans. Deze worden verzorgd door een leefstijlconsulent en een diëtist, beiden met ervaring in soortgelijke projecten.
• Motivatie en sociale interactie: Na elke beweegsessie is er een motivatiemoment in de Wijkwoonkamer, waar deelnemers elkaar kunnen ontmoeten, ervaringen delen en elkaar motiveren.
• Cultureel sensitieve aanpak: De begeleiding is afgestemd op de culturele achtergrond van de doelgroep, wat bijdraagt aan vertrouwen, betrokkenheid en effectiviteit.

Deze combinatie van fysieke, educatieve en sociale interventies is gericht op duurzame gedragsverandering, het vergroten van zelfvertrouwen en het bevorderen van zelfredzaamheid bij oudere vrouwen met diverse etnische achtergronden.

Om het project te evalueren is gebruik gemaakt van een aantal meetinstrumenten die de brede gezondheid op meerdere aspecten, zoals omgeving, fysieke activiteit en de ervaren gezondheid in beeld brengen.

Het project moest helaas vanwege huisvestingsproblemen tijdelijk stilgelegd worden. Onze studenten konden daardoor geen volledige tussentijdse meting uitvoeren. Wel laten de ervaringen tijdens de afname van de vragenlijsten zien dat het belangrijk is om bij deze doelgroep rekening te houden met taal- en cultuurgevoelige meetinstrumenten. Het afnemen van de Gezondmeten-vragenlijst bij vrouwen met diverse etnische achtergronden verliep uitdagend. Dit kwam vooral door taal- en cultuurbarrières. De vrouwen vonden het vaak lastig om gevoelens in cijfers uit te drukken en sommige vragen werden als confronterend of verwarrend ervaren. Dit leidde soms tot emotionele reacties of terughoudendheid. Visuele hulpmiddelen, zoals smiley’s, maakten het invullen toegankelijker. De inzet van tolken en vertrouwde begeleiders bleek cruciaal voor het creëren van een veilige setting en het voorkomen van misverstanden. Deze ervaring benadrukt het belang van cultuur- en taalgevoelig onderzoek en toont aan dat het combineren van kwantitatieve én kwalitatieve methoden nodig is om betrouwbare inzichten te verkrijgen binnen deze doelgroep.

Het project wordt begeleid door een onderzoeker van het lectoraat Gelijke Kansen op Gezonde Keuzes, onderdeel van Centre of Expertise Perspectief in Gezondheid. De onderzoeker werkt samen met Stichting La Femme Vitaal. Het onderzoek wordt uitgevoerd in Breda.