(t)huis van de toekomst

Het aantal mensen met dementie in Nederland groeit gestaag: van 310.000 nu naar ruim 500.000 in 2040. Daarbij woont ongeveer 75% thuis, wat een groot beroep doet op mantelzorgers. Naar verwachting heeft in 2040 1 op 8 werkenden een ouder met dementie. Deze trends benadrukken de noodzaak om op zoek te gaan naar ondersteunende oplossingen die kwaliteit van leven bevorderen en zelfstandigheid van mensen met dementie vergroten, maar ook de zorgbelasting van mantelzorgers te verlagen.

De doelstelling voor (t)huis van de toekomst is het ontwerpen van interactieve technologie die zich aanpast aan de behoeften van mensen met dementie én hun mantelzorgers, zodat de eigen regie van beiden in de thuissituatie bevorderd wordt.

Ontwerpend onderzoek

Dit onderzoek is gebaseerd op een ontwerpgericht aanpak waarin we specifiek werken vanuit Design Thinking. Design Thinking is een mensgerichte, iteratieve (herhalend) en niet-lineaire werkwijze waarin het draait om het écht begrijpen van de behoeften van alle betrokkenen.

Het Design Thinking proces bestaat uit vijf fases:

• Inleven: Begrijpen van behoeften, wensen en uitdagingen van de doelgroep.
• Definiëren: Formuleren van probleem en probleemdefinitie.
• Ideeën: Ideeën bedenken om diverse oplossingen te verkennen.
• Maken: Tastbaar maken van geselecteerde ideeën in prototypes.
• Evalueren: Evalueren van de prototypes om feedback te verzamelen.

Het ontwerpproces stelt ons in staat om van perspectief te wisselen en met een open blik naar het vraagstuk te kijken. Wat is nu écht het probleem? Waarom willen mensen verandering? Door de vraag stap voor stap te ontrafelen, ontstaan er nieuwe inzichten en ruimte voor passende oplossingen.

Tijdens iedere fase van Design Thinking zetten we andere methodes en tools in die afgestemd zijn op hetgeen wat we willen ophalen. In de eerste fase van het onderzoek stond inleven in de doelgroep centraal om zo hun wensen en behoeften in kaart te brengen. Hiervoor gaven we twee methodes vorm:

• Spatial Mapping:Doel is om de cues (signalen) en hulpmiddelen die mensen met dementie en hun mantelzorgers gebruiken in huis in kaart te brengen. Denk bijvoorbeeld aan notitieblokken, kalenders of stickers.
• Day in the Life gecombineerd met Value Mapping: Doel om het dagelijks leven van mensen met dementie in kaart te brengen. Wat doen zij nog zelf doen, wat zouden ze graag nog zelf willen (blijven) doen en wat willen ze niet zelf doen.

In de ideeën fase hebben we studenten van de opleiding Communicatie & Multimedia Design (hierna CMD) betrokken. Negentig eerstejaars CMD studenten gingen in projectgroepen van vijf studenten als co-onderzoekers binnen project aan de slag. Hun opdracht: een innovaties bedenken waardoor mensen met dementie langer zelfstandig thuis kunnen wonen. In zeven weken tijd hebben de studenten: zich ingeleefd in de doelgroep en oplossingsrichtingen bedacht om toe te werken naar een innovatie dit is geëxposeerd. Bij deze expo waren ook mensen met dementie, mantelzorgers en zorgprofessionals aanwezig om feedback te geven op de prototypes van studenten. Op deze manier kunnen wij voortborduren op het werk van de studenten.

Dementiepanel

Vier keer per jaar wordt er een dementiepanel georganiseerd bij Avans Hogeschool om studenten van diverse opleidingen kennis te laten maken met mensen met dementie, mantelzorgers en zorgprofessionals. Een diverse groep mensen met dementie, mantelzorgers en zorgprofessionals worden uitgenodigd. Het aantal mensen dat per bijeenkomst aanwezig is wisselend. Afhankelijk van beschikbaarheid en gezondheid bepaalt iedereen of ze aanwezig willen en kunnen zijn.

Dit onderzoek is ontvangt subsidie van en is onderdeel van Werkplaats Sociaal Domein Noord Brabant Avans – Ouderen. De onderzoekers werken samen mét mensen met dementie, mantelzorgers, en professionals uit de zorg en Urban Living Lab Breda – Het Zelfbewuste Huis.